Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w domowej dnia 29 lipca 2005 r. tekst jednolity (Dz.U z 2021 poz.1249 za zm. ) przemoc domowa to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia, naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
b) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
c) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
d) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Osoba doznająca przemocy domowej to:
a) małżonek, także w przypadku gdy małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, oraz jego wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
b) wstępni i zstępni oraz ich małżonków,
c) rodzeństwo oraz ich wstępnych, zstępnych i ich małżonków,
d) osoba pozostającą w stosunku przysposobienia i jej małżonka oraz ich wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
e) osoba pozostającą obecnie lub w przeszłości we wspólnym pożyciu oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
f) osoba wspólnie zamieszkującą i gospodarującą oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
g) osoba pozostającą obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania,
h) małoletniego – wobec których jest stosowana przemoc domowa;
Przez osobę doznającą przemocy domowej należy także rozumieć małoletniego będącego świadkiem przemocy domowej wobec osób, o których mowa powyżej.
Osoba stosująca przemoc domową to osoba pełnoletnia, który dopuszcza się przemocy domowej wobec osób, o których mowa wyżej.
Świadek przemocy domowej to osoba, która posiada wiedzę na temat stosowania przemocy domowej lub widziała akt przemocy domowej.
Przemoc domowa jest rozumiana, jako przemoc fizyczna, psychiczna, seksualna lub ekonomiczna. Formą przemocy jest także zaniedbanie.
Przemoc fizyczna – są to działania bezpośrednie z użyciem siły, których efektem jest nieprzypadkowe zranienie tj. popychanie, bicie otwartą ręką/pięścią/przedmiotami, użycie broni, oblewanie wrzątkiem/substancjami żrącymi, duszenie, szczypanie, kopanie, obezwładnianie, itp.
Przemoc psychiczna – wykorzystuje mechanizmy psychologiczne, np. kontrolowanie, wyśmiewanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie, krytykowanie, narzucanie własnych poglądów, szantażowanie, stosowanie gróźb, ograniczanie kontaktów z innymi ludźmi. Przemoc psychiczna prowadzi do zniszczenia pozytywnego obrazu własnej osoby, czasami jest trudna do identyfikacji (rzadziej spostrzegana niż przemoc fizyczna).
Przemoc seksualna – wymuszanie różnego rodzaju niechcianych zachowań w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych osoby stosującej przemoc, np. nieakceptowanych praktyk seksualnych, pieszczot, seksu z osobami trzecimi, sadystycznych form współżycia, ale również wyśmiewanie zachowań seksualnych.
Przemoc ekonomiczna – jest formą przemocy prowadzącą do całkowitego uzależnienia finansowego od osoby stosującej przemoc np. uniemożliwianie podjęcia pracy, okradanie, zaciąganie kredytów/pożyczek wbrew woli współmałżonka, odbieranie/ograniczanie zarobionych pieniędzy, niezaspokajanie podstawowych potrzeb rodziny.
Zaniedbanie – ciągłe niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych, tj. brak opieki, uniemożliwianie zaspokajania podstawowych potrzeb fizjologicznych związanych ze snem, jedzeniem i higieną
Przemoc zwykle powtarza się według określonego schematu, tworząc cykle.
W cyklu przemocy można wyróżnić następujące fazy:
1) narastania napięcia, w której zaczyna pojawiać się agresja,
2) ostrej przemocy, w której następuje wybuch tej agresji,
3) miodowego miesiąca, kiedy sprawca przeprasza i obiecuje poprawę.
